FOTO: Skender pašina džamija u Šćipama | Prozorski Krug 767

Nalaze se nekih 20-ak kilometara sjeveroistočno od Prozora. U njima je 1991. godine živjelo 249 muslimana. Navodno su u Šćipama nekada boravili Grci ali su pobjegli pred turskom vojskom, o čemu svjedoči i postojanje grčkog groblja. Dolaskom Turaka izgrađena je džamija koja potiče još iz 16.vijeka i jedna je od najstarijih u državi. Pored Kuta, Šćipe su jedino muslimansko selo koje se tokom protekle agresije na našu zemlju održalo u rukama Armije RBiH. Prije rata je u Šćipama bilo i hrvatskog stanovništva. Povrh sela nalazi se šehidsko mezarje. Manji broj bošnjačkih domaćinstava u odnosu na prijeratni treba tražiti u činjenici da je izvjesni broj porodica doselio u Prozor, Bugojno, Mostar i druge gradove. Mještani Šćipa bave se, uglavnom, poljoprivredom, stočarstvom, te preradom mlijeka i ubiranjem šumskih plodova. U Šćipama postoji osmogodišnja osnovna škola te Dom zdravlja.

U Sumarnom popisu iz 1468/69. godine selo se spominje pod imenom Štip. Tada je bilo u sastavu timara Kara Balabana, Gulama Ishak paše koji je bio serasker nahija Brod, Bobovac, Visoko, Lašva i Kreševo sa svim područjima koja im pripadaju. Po smrti Kara Balabana, timar je dat Muhamedovom sinu Mustafi a nakon njega silahdaru Hiziru i to zato što je čuvao sandžak-bega. Upisano je da je u Šćipama (Štipu) u to vrijeme bilo 36 domova i devet neoženjenih uz ukupan prihod od 1787 (akči). Međutim, drugi defter i to onaj Ajas-begov spominje da je tu bilo 48 domova.

Džamiju u Šćipama sagradio je neki Skender paša pa joj je, otuda, i zvanični naziv Skender pašina džamija. Tačna godina izgradnje ove džamije nije poznata ali se može naići na podatak po kome je to bilo davne 1498 godine, čime bi ova džamija spadala u uži krug najstarijih džamija u našoj zemlji.

Specifčnost ove džamije je u tome što joj je munara odmaknuta od centralnog objekta nekoliko metara. Postoji više predanja koja objašnjavaju zbog čega je to tako. Ipak, za pretpostaviti je da je najbliža istini ona po kojoj su dimenzije džamije prilikom jedne od rekonstrukcija nešto skraćene u prilog čemu ide i manji kameni zid uz munaru. Usmenom tradicijom sačuvano je i predanje po kojem je tadašnji Sultan čovjeku koji je naredio skraćivanje džamije odredio kaznu i to u obimu da mu se za svaki skraćeni džamijski metar odsiječe isto toliko centimetara ruke.

Na ploči iznad ulaznih džamijskih vrata svojevremeno je bila ispisana 1255. h.g., što odgovara 1839/1840. godini gregorijanskog kalendara, što su pojedini autori uzeli kao dovoljan razlog da ustvrde kako je zapravo to tačna godina izgradnje Skender pašine džamije u Šćipama. Ipak, puno bliža istini je teza da se radi tek o godini jedne od rekonstrukcija džamije jer je upravo u tom periodu rekonstruisano i obnovljeno još nekoliko džamija u prozorskom kraju.

 

Zanimljivo je spomenuti i to da starije džematlije Šćipa još uvijek prepričavaju kazivanja o kojima su slušali o tome da su u Skender pašinu džamiju u Šćipama, svojevremeno, petkom na dolazili i mnogi konjanici iz drugih udaljenih mjesta, pa čak i iz Travnika. Jedan stariji čovjek sa Studenčice je ispričao da je kao dijete slušao od starijih ljudi kako pripovijedaju da se pamti vakat kada su ljudi čak sa Studenčice na džumu dolazili u Šćipe jer je to bila najbliža džamija u cijelom kraju (Studenčica je danas selo u sastavu opštine Konjic).

U arhivi Medžlisa islamske zajednice Prozor stoji podatak da je u stari vakat za potrebe Skenderpašine džamije u Šćipama voda dovedena sa jednog izvora koji se i danas zove Skenderuša. U tu svrhu korištene su glinene cijevi.

Kroz dugu tradiciju Skenderpašina džamija je preživjela više ratova te je ni povremena oštećenja nisu zaobilazila. Tako je zabilježeno da je u Drugom svjetskom ratu bila vidno oštećena ali je zalaganjem džematlija i tadašnjeg mutevelije džamijskog vakufa, Ahmeta Bobara, te sredstvima Sreskog vakufsko-mearifskog povjerenstva u Prozoru džamija obnovljena. To se desilo 1956. godine.

Vremenom je džamijska munara postala prijetnja po okolne kuće jer je već bila oštećena udarom groma, te su mještani odlučili da je sruše i na istom mjestu sagrade novu, stabilniju munaru. Realizaciji te inicijative pristupilo se pred posljednji rat te je munara porušena 1991. godine ali je uslijed ratnih dejstava čekala na svoju ponovnu izgradnju punih šest godina. Sagrađena je nova munara a ubrzo nakon toga i džamija je renovirana te je svečano otvorena 2001.godine.

U vrijeme izgradnje munare, 1997.godine, nedaleko od džamije sagrađena je i imamska kuća i to na lokaciji koju je za potrebe džemata uvakufio Fazlo Čolak.

 

Izvor: Tekst Safet ef. Pozdera (http://www.medzlisprozor.com/index.php/dzamije/dzamija-u-scipama)