SISTEMI NAVODNJAVANJA U VOĆARSTVU
Navodnjavanje je agrotehnička mjera kojom se korijenov sistem opskrbljuje dovoljnom količinom vode jer kiša najčešće ne zadovoljava potrebe voćke za vodom.
Navodnjavanje reguliše vodni, zračni i toplotni režim zemljišta te režim ishrane biljaka, a potiče i mikrobiološku aktivnost i rad kišnih glista. Pravilnim navodnjavanjem utječe se na vegetativni rast, intenzitet fotosinteze i poboljšanje kvalitete plodova.
U našoj opštini navodnjavanje voćaka trebalo bi biti obavezno, jer je suša redovita pojava u ljetnom periodu, traje duže ili kraće vrijeme i često ostavlja ozbiljne posljedice na smanjenje prinosa i pogoršava kvalitetu plodova.
Deficit vlage u početku perioda vegetacije negativno se odražava na opšti porast biljaka, loš porast lišća, cvjetanje je slabije jer opadaju cvjetni zameci. Deficit vode u drugom dijelu vegetacije utječe na prijevremeno sazrijevanje i opadanje plodova, loše formiranje cvjetnih zametaka, starenje i opadanje lišća, što remeti fotosintezu i slabije nakupljanje hranjivih tvari pa voćke loše prezimljavaju i stradavaju u većem obimu.
U sušnom periodu lišće voćaka može oduzimati vodu iz plodova. Tako plodovi ostaju sitniji, lošije su kvalitete.
Postoji više načina navodnjavanja, a koji će se koristiti ovisi prije svega o količini vode, podneblju, radnoj snazi i ekonomskoj moći voćara. Najčešće korišteni načini navodnjavanja jesu sistem „kap po kap“, navodnjavanje kišenjem i minirasprskivačima.
Navodnjavanje minirasprskivačima
Ovim načinom voda pada na površinu tla u obliku malog mlaza ili maglice. Sistem radi pod pritiskom od 1 do 2,5 bara te se navodnjava samo dio voćnjaka gdje se razvija glavna masa korijena.
Ova metoda je osjetljiva na vjetrovitim područjima i u područjima s visokom evaporacijom. U slučaju minirasprskivača potreba za filtriranje vode je manja u odnosu na navodnjavanje kapanjem.
Navodnjavanje kapanjem
Ovaj način predstavlja najracionalniji utrošak vode spram drugih načina navodnjavanja. Ne dolazi do šokiranja voćke ni zbijanja tla.
Princip na kojem radi ovaj sistem jest da voda iz sistema postavljenih cijevi izlazi kroz kapaljke postavljene uzduž cijevi i „kap po kap“ vlaži tlo uz svaku sadnicu ili odraslu voćku. Ovom metodom može se najpreciznije dodavati voda potrebna u tlu.
Postoje dva sistema navodnjavanja, a to je površinsko i podpovršinsko. Kod površinskog sistema su kapaljke i cijevi postavljene iznad tla ili na površini tla, a kod podpovršinskog navodnjavanja su ukopane u tlo.
Najveća mana ovog načina navodnjavanja je začepljenje kapaljki, bilo mehaničko ili hemijsko.
Navodnjavanje kišenjem
Ovim načinom navodnjavanja se voda raspodjeljuje po površini tla u obliku prirodne kiše. Ova metoda ima mnogo prednosti, moguća upotreba u različitim topografskim uvjetima, zahtjeva minimalne pripremne radove na zemljištu, ne zauzima obradivu površinu, ne smanjuje korištenje mehanizacije, mogućnost tačnog doziranja i ekonomičnog korištenja raspoložive vode.
Sistem funkcionira tako da uređaj zahvaća vodu iz izvora, pritiskom je kroz cijevi i na kraju preko rasprskivača u obliku prirodne kiše raspoređuje po površini koja se navodnjava.